Blog

Beton dökümünden önce dikkat edilmesi gereken hususlar;
Döküm yerinin çevresinde, hazır beton ekipmanlarının çalışmasını engelleyecek araç, demir ve kum yığınları, elektrik ve telefon telleri vb. gibi unsurlar için önlem alınmalı ve rahat bir çalışma ortamı sağlanmalıdır. Pompa ve transmikserlerin çalışacağı zemin çökme ve kayma tehlikesine karşı yeterli sağlamlıkta olmalıdır.

Bütün kalıp işleri tamamlanmalıdır. Kalıplar sağlam, ışık sızdırmayacak şekilde aralıksız; yüzeyleri düzgün, temiz ve kalıp yağı ile yağlanmış olmalıdır. Kalıp iskelesi sağlam yapılmalıdır.Bütün demir donatı işleri tamamlanmalıdır. Donatı kontrolü yapılmış ve döküm esnasında oynamayacak şekilde bağlanmış olmalıdır. Paspaylarına dikkat edilmeli ve döküm esnasında bozulmaması için önlem alınmalıdır.Döküm için yeterli sayıda ve nitelikte ekip ve ekipman hazır olmalıdır. Özellikle yeni Deprem Yönetmeliğine göre kullanılması zorunlu olan vibratörler yedekleri ile birlikte hazır ve çalışır durumda olmalıdır.Döküm sonrası bakım (kür) için hazır olunmalıdır (su, hortum, örtüler vb). Eğer saha, yol ve zemin gibi yer betonları dökülecekse zemin iyice sıkıştırılmış ve yeterince (15 cm derinliğe kadar) ıslatılmış olmalıdır.

Beton dökümü esnasında dikkat edilecek hususlar;
Bütün hazırlıklar tamamlandıktan sonra sıra en önemli aşama olan beton dökümüne gelir. Betonun kalıplara yerleştirilmesi, yapının konumuna göre;
Hızlı ve rahat olması bakımından istenen her seviyeye beton pompası ile,
Olukları yardımı ile direkt transmikserden,
Vinç varsa kovalar ile,Kalıp daha alçak seviyede ise kaydırma olukları ile yapılabilir.
Beton dökümü ve yerleştirilmesi sırasında dikkat edilecek hususları şöyle sıralayabiliriz;
Betonun döküldüğü nokta yerleştirileceği yer olmalıdır. Betonu bir bölgeye dökerek çekmek veya aktarmak yöntemiyle yerleştirileceği bölgeye taşımadan mümkün olduğu kadar kaçınılmalıdır. Beton döküldüğü bölgeden en fazla 3 m’ye kadar yayılabilir.

Beton mümkün olduğunca yatay tabakalar halinde dökülmelidir. Her bir tabakanın kalınlığı 15-30 cm arasında olmalıdır. Tabaka kalınlıkları her bölgede eşit ve homojen olmalıdır.Beton serbest olarak en fazla 1,5 m. yükseklikten dökülmelidir. Daha yüksekten dökmek gerektiğinde önlem alınmalıdır. (örneğin kolonlara cep konulabilir veya düşürme oluğu kulanılabilir vb) Betonun dökülmesinde temel hedef ayrıştırmama ve homojenliğin korunması olmalıdır. Bunun için;
Beton daima kalıba düşey yönde dik olarak dökülmelidir.
Beton dökümü kesintisiz ve sürekli olmalıdır.

Soğuk derzlere olanak verilmemelidir.
Bunun için döküm hızı çok iyi planlanmış olmalı ve uygulanmalıdır.
Döküme ara vermek zorunluluğunda iş derzleri bırakılmışsa dökümün devamında derz düzeyi temizlenmeli ve suya doygun kuru duruma getirilmelidir.

Döküm esnasında kalıp ve donatılara fiziksel darbelerden kaçınılmalıdır.

Yerleştirme sırasında sıkıştırma (vibrasyon) ve yüzey bitirme işlemleri belli bir uyum içinde ardışık olmalıdır.

Sıkıştırma
Sıkıştırma, beton dökümünün sonuca etki eden en önemli aşamasıdır. Sıkıştırma’nın amacı;
Betondaki hava boşluklarını dışarı atarak boşluksuz ve geçirimsiz bir yapı oluşturmak,
Beton-Donatı arasındaki aderansı tam anlamıyla sağlamak,
Betonu kalıbın her noktasına yaymaktır.

İdeal bir sıkıştırmanın teşkili ancak vibratörlerle olur. Yeni Deprem Yönetmeliğine göre de kullanılması zorunlu hale getirilen vibratörler, beton dökümünde betonun kendisi kadar, olmazsa olmaz olan önemli bir gereçtir.

Betonun sıkıştırılması için kullanılan vibratörler üç tiptir.

1. Dalıcı Vibratörler: En iyi sonuç veren vibratör tipidir. Bir motor, motordan güç alarak ucundaki metal iğneye ileten bir hortum ve ucunda değişik çapta, çapına göre değişik etki alanları yaratabilen metal bir iğneden oluşur. Çalışması titreşimli olan bu metal iğne betonun içine daldırıldığında titreşimin etkisiyle sıkışmayı sağlar.

2. Kalıp Vibratörler: Dalıcı vibratörlerin kullanılamadığı özellikle yoğun donatılı, yüksek elemanlarda kullanılırlar. Kalıbın dış tarafından kalıba monte edilen bu vibratör de titreşimli çalışarak kalıbı ve kalıbın iletimiyle de içindeki betonu titreştirerek sıkıştırma prensibiyle çalışırlar. Ancak kalıp yeterli sağlamlıkta olmalıdır.

3. Yüzey Vibratörleri: Titreşimle çalışan bir mastar şeklindedir. Titreşimin etkisiyle beton yüzeyden derine doğru sıkıştırılır. Daha çok zemin, saha, döşeme ve yol betonlarında kullanılan bu vibratörün etki kalınlığı en fazla 20 cm’dir.

Dalıcı vibratörlerle yapılan sıkıştırma işleminde dikkat edilecek hususları şöyle sıralayabiliriz;

Metal iğne sıkıştırılacak beton üst yüzeyine dik doğrultuda daldırılmalıdır.
Kalın kesitli bir elemanın betonu sıkıştırılacaksa tabaka kalınlıkları 30-70 cm arasında olmalıdır.
Daldırma aralığı metal iğnenin etki yarıçapına bağlı olarak 40-60 cm’yi geçmemelidir.
Daldırma çok hızlı yapılmalı, betonun kıvamına göre içeride 5-15 sn. arasında tutulmalı ve yavaşça çekilmelidir.
Çekme hızı yaklaşık 8 cm/sn olmalıdır.Sıkışmanın başarıyla sağlandığının göstergesi yüzeyde çok ince bir şerbet tabakasının oluşmasıdır.
Beton birden fazla tabakalar halinde sıkıştırılacaksa, metal iğne bir alttaki tabakanın üstten 1/3’ü kadar derinliğe daldırılarak, her iki tabakanın kaynaşması sağlanmalıdır.Metal iğne kalıp yüzeyine temas ettirilmemelidir.
Kalıp yüzeyi ile daldırma noktası arası en az iğne çapının iki katı olmalıdır.
Metal iğne çalışması sırasında donatılara dokundurulmamalıdır.
Daldırmaya beton yığınının en üst noktasından başlanmalıdır.

Yüzey Bitirme İşlemi
Yüzey bitirme işlemi beton taze beton halindeyken uygulanacak son işlemdir.
Özellikle döşeme, yol, saha ve diğer zemin betonlarında yüzey bitirme işlemi gerek teknik ve gerekse estetik bakımından önemlidir. Bu işlem genellikle ahşap veya çelik mastarlar ve sonrasında da malalarla yapılır. Amaç boşluksuz ve düzgün bir yüzey oluşturmaktır. İstendiğinde pervaneli makinalarla daha özel yüzeylerde elde edilebilmektedir.
Kolon, perde, duvar gibi düşey elemanların yüzeyleri genellikle kalıpla bitirilir. Değişik tipte ahşap ve çelik kalıplar kullanılarak istenen yüzeyler elde edilebilir. Bu elemanlarda yüzey kalitesi sıkıştırmanın etkisiyle de değişebilmektedir.